جام فراموشی

راشد و دوستش مایکل طبق قراری که داشتند، در قهوه خانه ای دیدار کردند. به محض نشستن، مایکل به راشد گفت:

امشب موضوعی را مطرح می کنم که به گمانم با من موافق خواهی بود.

راشد: اجازه بده دوست من، بگذار اول نوشیدنی سفارش بدهیم.

مایکل: ببخشید که عجله کردم حق با توست

مایکل پیشخدمت را صدا زد، پیشخدمت رو به آنان کرد و پرسید چه درخواستی دارید؟

راشد: چای.

پیشخدمت با تعجب: چای؟!

راشد: به همراه لیمو

پیشخدمت با تعجب بیشتر: با لیمو؟!

مایکل با خنده: بله او مسلمان است و شراب نمی نوشد، من هم برای عذرخواهی از عکس العمل عجولانه ام، با دوستم هم نظر می شوم و چای با لیمو می خورم.

پیشخدمت برای انجام درخواست آنها برگشت، در حالی که راشد با خود زمزمه می کرد: نمی دانم کجای این درخواست عجیب بود؟!

مایکل: دوست من، نوشیدن شراب در کشور ما مثل نوشیدن آب است، انواع شراب با نام و طعم های مختلف و روش های مختلف نوشیدن وجود دارد و پیشخدمت از این تعجب کرد که درسفارش تو، هیچ کدام از این انواع شراب وجود نداشت، در حالی که این سبک سفارش فقط مخصوص بچه ها است... ببخشید...ببخشید...

راشد: اما این خیلی عجیب است!

مایکل: کجایش عجیب است؟ این وضع برای ما عجیب نیست و البته این موضوع فقط در کشور ما نیست، بلکه در تمام کشورهای غربی همینطور است.

راشد: و دقیقا علت تعجب همین است...

مایکل: چطور؟

راشد: چون اکثر مردم این مناطق مسیحی هستند و فرض بر این است که شما به کتاب مقدس ایمان دارید. در تورات آمده که شراب مضرات زیادی دارد و آن را ممنوع اعلام کرده است: «در میان نوشندگان شراب نباش در میان کسانی که بدن های خود را پیچ و تاب می دهند» ( امثال20:23). و همچنین از مست شدن با شراب نهی کرده است: «وای بر کسانی که صبح زود در پی شراب می روند و شب دیرهنگام شراب آنان را به هیجان می آورد» ( اشیعاء 11:5)

و در نصوص انجیل در سفر لاویین (9:10) آمده است: « پروردگار با هارون سخن گفت و اظهار داشت: تو و فرزندان ات تا زنده هستید شراب و هیچ مست کننده ای ننوشید این یک فرض برای شما و نسل بعد از شما، برای همیشه روزگار است»، و در سفر قضات آمده است(14:13): « فرشتگان پروردگار به نوح گفتند: ننوش هیچ نوع شراب و مست کننده ای که از درخت تاک بدست می آید» و در این خصوص نصوص فراوانی وجود دارد که شارب خمر را سرزنش و از همزیستی با آنها نهی می کند و کسانی را که صحنه نوشیدن شراب را تماشا می کنند، نکوهش کرده اند.

مایکل: آرامتر راشد، فکر نمی کنم فقط تو از محتوای کتاب های مقدس خبر داشته باشی. بسیاری از رجال دین ما نوشیدن شراب را جایز می دانند و از تورات نقل می کنند که بعضی از پیامبران تا حد مستی شراب نوشیده اند. از بعضی ها شنیده ام که می گویند فقط مستی حرام است و در انجیل آمده است که عیسی مسیح شراب نوشید. در انجیل لوقا (33:7) آمده است: « زیرا یوحنا آمد در حالی که نه نان می خورد و نه شراب می نوشید و می گویید او شیطان است. و فرزند انسان آمد در حالی که می خورد و شراب می نوشد و می گویید او انسانی پرخور و باده گسار است».

راشد: چیزی که تو دوست عزیز به آن اشاره می کنی، ما را به دو مشکل بزرگ در جوامع غربی و تاثیر این دو مشکل بر انسان غربی می رساند.

اول اینکه من خیلی متاسفم که به شما بگویم، واقعیت کتاب فعلی شما بیانگر ورود چیزهای متعددی در آن است و دستانی که در خدمت شیطان بوده اند آن را دستکاری کرده اند؛ به طوری که در بسیاری از عقاید، آن را متضاد ساخته اند. از آن جمله، موضوع حرام و حلال بودن شراب است و نسبت دادن باده گساری به عیسی و در عین حال تبرئه کردن او از نوشیدن شراب. در همین انجیل لوقا در وصف عیسی مسیح از زبان جبرئیل آمده است(15:1)» چون او در نزد پروردگار، بزرگ است پس شراب نمی نوشد» پس تناقض واضح است.

دوم: رجال دین شما کتاب مقدس را به تصرف شخصی خود در آورده اند. برخی ادعا می کنند که به نام پروردگار سخن می گویند و بسیاری از آنها هم بر این باورند که حق حرام و حلال کردن را دارند و شما هم در این امور از آنها پیروی می کنید.

مایکل: در این مورد حق با توست و به همین خاطر به طور شفاف به تو می گویم که بسیاری از ما حقیقتا به کتاب مقدس ایمان نداریم و به رجال دین هم اعتماد نمی کنیم. از عصر روشنگری، تحول بزرگی در جامعه ما روی داده، به همین خاطر الان ما در چنین مواردی، فقط به عقل و دانش مادی اعتقاد داریم. پس کتاب مقدس و دین را بگذار کنار و بیا تا با عقل و دانش حرف بزنیم.

راشد: اول بگذار من حرفم را بزنم. این مشکل شما با دین، در نتیجه طغیان کلیسا و مبارزه آن با دانش به وجود آمده است و نتیجه رنجی است که از آن، به خصوص در قرون وسطی کشیده اید و متاسفانه هر دینی را این چنین تصور می کنید و فکر می کنید که آن هم با دانش مخالف است و نقشش فقط در زمینه عبادت است. اما ما در اسلام این مشکل را نداریم و دین

ما، به فراگیری دانش تشویق می کند و در این میان رازهای مقدسی هم نیست که در تصرف رجال دین باشند.

بگذار به زبانی حرف بزنیم که قانع شویم، اما این باور مخالف عقل و اندیشه من نیست، این را برای تو ثابت می کنم.

مایکل: پس شروع کن.

راشد: فرمودی که هم اکنون شما به عقل و علم ایمان دارید، اول از تو می پرسم: اگر عقل این قدر مهم است، آیا شراب عقل را محافظت می کند یا آن را زایل می سازد؟

مایکل: این سوال نیست، یک تله است.

راشد: خداوند انسان را بزرگ داشته و بر بسیاری از مخلوقات برتری داده و با نعمت عقل به او لطف کرده. در اسلام، عقل، شرط تکلیف است و خداوند به ما دستور داده این نعمت بزرگ را حفظ کنیم و به چیزی که باعث زایل شدن آن می شود نزدیک نشویم. تا جایی که محافظت از آن، یکی از ضروریات پنجگانه در اسلام است و به همین خاطر خداوند شراب یا استفاده از مواد مخدر، یا چیزهای مانند آن را که باعث زایل شدن عقل می شوند، حرام کرده است.

مایکل: ضروریات پنجگانه که گفتی چه هستند؟

راشد: پاسخ به این پرسش ما را از موضوع خارج می کند، اما به طور کلی عبارتند از: دین، نفس، عقل، آبرو و مال.

مایکل: بسیار خوب، ادامه بده.

راشد: از نظر علمی روشن است که الکل (ماده موثر در شراب) به سرعت در معده و روده جذب می شود و وارد رگ های خونی می گردد و بعد از آن تمام بافت های جسم و بخصوص سیستم عصبی مرکزی را تحت تاثیر خود قرار می دهد.

مقدار بسیار کم الکل( حدود 0.03%) هم، بر سلول های عصبی تاثیر می گذارد و باعث کاهش نقل و انتقال پیام ها می شود و همچنین منجر به عدم تمرکز و اختلال در حرکت و عدم شناخت صحیح اشیاء می گردد، به همین خاطر قرآن شراب را به شدت تحریم کرده و فرموده است : «اي مؤمنان، جز اين نيست که شراب و قمار و انصاب و ازلام، پليد [و ناشي] از عمل شيطان است، پس از آن احتراز كنيد، باشد که رستگار شويد» [ سوره مائده آیه 90]

مایکل: اما شراب فایده هایی هم دارد مثلا باعث احساس نشاط و گرمی می شود. مخصوصا در کشورهای ما که هوای سردی دارند، مفید است.

راشد: قرآن منکر آن نیست که شراب فایده هایی هم دارد، خداوند متعال می فرماید: «از تو درباره شراب و قمار ميپرسند، بگو: در هر دوي آنها گناهي بزرگ و [نيز] براي مردم سودهايي است، و گناه هر دوي آنها از نفعشان بيشتر است» [سوره بقره آیه 219] اما چون این فواید با مضرات آن قابل مقایسه نیست، پس خداوند آن را حرام کرده است. بیا درباره همان دانشی که تو به آن ایمان داری حرف بزنیم.

آثاری که بر رفتار شخص برجای می گذارد و آسیب های روانی و اجتماعی، کارهایی که فرد در هنگام مستی انجام می دهد، جرایمی که مرتکب می شود، زیان های مادی و آزار رساندن به دیگران، همه این موارد جای خود دارد، اما علم ثابت کرده است که نوشیدن شراب مخصوصا رسیدن به مرحله مستی و باده گساری منجر به آسیب های جسمی زیر می شود:

1- به طور کلی در غده های مختلف بدن تاثیر می گذارد و باعث اختلال در کار آنها و همچنین اختلال در فعالیت قلب می شود.

2- باعث تراکم خون در رگ های دستگاه تناسلی می شود.

3- منجر به زخم معده، زخم اثنی عشر و سوزش دستگاه هاضمه می گردد.

4- باعث سوزش شدید در دهان، حلق، مری، معده، روده و نیز تحریک اعصاب و غدد درون ریز می گردد.

5- سبب التهاب حاد کبدی و متورم شدن آن و سپس منجر به از بین رفتن مقاومت آن می شود وبه حالت لایه لایه در می آید. بعد از آن به تشمع کبدی(سیزور) منجر می گردد که این بیماری به هیچ عنوان درمان پذیر نیست و به سرطان کبد منتهی می شود.

6- آسیب های شراب به دستگاه تنفسی غیر قابل شمارش اند .

اما آن چه شما درباره احساس گرمی در نتیجه نوشیدن شراب می گویی، به خاطر خونی است که تحت تاثیر ترکیبات الکل به سمت پوست می آید و باعث اتساع مویرگ ها در ناحیه اتصال سرخرگ و سیاهرگ می شود. در نتیجه مشاهده می شود که سطح پوست از خون گرم انباشته شده. خونی که از اجزای جسم می آید و گرما و حرارت را با خود داد و به فرد می خواره احساس گرمای دروغینی دست می دهد و در نتیجه ی آن، پوست، سرخ و برافروخته می شود و احساس سرما نمی کند. سرازیر شدن خون گرم از تمام اعضای بدن به سمت پوست ادامه پیدا می کند، به طوری که حرارت داخلی بدن کاهش می یابد و گرمای لازم برای عملیات فیزیولوژی را از دست می دهد.

راههای زیادی بر خلاف شراب برای دریافت گرما و حرارت وجود دارد. برای نمونه، مسلمانانی که در مناطق سردسیر زندگی می کنند، برای گرم شدن به نوشیدن شراب متوسل نمی شوند.

مایکل: اما استاد راشد دقت کنید که حرف شما زمانی مصداق پیدا می کند که فرد به حالت مستی برسد. بر همین اساس من بر این باورم که نوشیدن مقدار کمی مشروب، ایرادی ندارد.

راشد: مشکل اینجاست که در شروع نوشیدن شراب، احساس شادابی و نشاط به بدن دست می دهد و تقاضای مشروب بیشتری می کند. در نتیجه، شخص در پی نوشیدن بیشتر بر می آید و با بالا رفتن نسبت الکل در بدن، تقاضا هم نسبت به آن افزایش می یابد و این روند تا مستی کامل ادامه پیدا می کند.

بگذار خلاصه ای از تحقیقات پزشکی را به تو ارایه بدهم که در نیوزلند انجام گرفته و به آسیب های ناشی از مصرف نوشیدنی های الکلی- اگر چه به مقدار بسیار کم باشد- اشاره می کند، ضررهایی که از هر سود قابل انتظاری بیشتر است و این بر خلاف مفهوم رایج در غرب است که می گویند: نوشیدن روزانه یک پیاله شراب، باعث نجات از بیماری های قلبی می شود. در مقاله ای که در مجله پزشکی لانسیت منتشر شده است، به نقل از «دکتر رود جاکسون» - استاد بیماری های مسری در دانشگاه اوکلاند در نیوزلند - آمده است که: محفاظت از بیماری های قلبی، با نوشیدن مقدار کم و یا نوشیدن شرابی که مقدار کمی الکل دارد، با ضررهای ناشی از آن قابل مقایسه نیست.

و با این مطلب، اعجاز علمی، و قانونگذاری در حدیث شریف آشکار می شود. آن جا که رسول خدا صلی الله علیه و سلم می فرماید» هر مست کننده ای حرام است و هر آن چه، مقدار زیادی از آن، سبب مستی شود، مقدار کمی از آن هم، حرام است»

مایکل: اوووه عجب جر و بحث داغی بود، فکر می کنم نیاز به یک لیوان آبلیموی خنک دارم تا این دیدار را به پایان برسانم.

راشد با خنده: لیمو بدون چای؟ اما تو به موضوعی که من ذکر کردم اشاره نکردی، به هر حال من با تو موافقم.

مایکل: این مطلب، موضوع دیدار بعدی ما خواهد بود.

راشد: ان شاء الله تعالی